Bach: Kantate BWV 6 Bleib bei uns, denn es will Abend werden (Breitkopf)

Bladmuziek van Johann Sebastian Bach Kantate BWV 6 Bleib bei uns, denn es will Abend werden uitgegeven door Edition Breitkopf & Hartel, uitgeversnummer: EB 7006

ONGELOOF OP WEG NAAR EMMAÜS

Een sobere, strenge blik naar binnen.

Kan het waar zijn? Stond Jezus inderdaad op uit de dood? De vrouwen bij het lege graf zeggen van wel. De twee leerlingen die op weg naar Emmaüs zijn, twijfelen aan het langverwachte wonder. Ze smeken de man die hen vergezelt – en die hun onderweg kundig de profetie onderwijst – om nog wat te blijven, want de nacht valt, de dag is bijna ten einde, de angst… Maar ze zagen niet, of konden nog niet zien, dat ze al die tijd met de verrezen Christus spraken. Hun geloof schoot tekort.

Dat contrast tussen geloof en ongeloof, licht en duisternis, verlossing en zonde is het thema van deze cantate. Bach werkte met een nogal taaie tekst, en veel auteurs vermoeden dan ook de hand van een theoloog. Bach laat het vallen van de nacht horen in allerlei traag dalende lijnen, onder meer op het motief Bleib bei uns, dat doet denken aan Ruht wohl uit de Johannes Passion, BWV 245 van een jaar eerder. Het smekende openingsdeel heeft een opgewonden fuga in het hart, de innerlijke storm van de apostelen? Als klaroenen roepen ze om de beurt, en plots samen: Bleib bei uns!

Na een parafrase van het gebed door de alt en een warme hobo da caccia volgt het eerste koraal: nóg eens een angstige smeekbede: Blijf toch bij ons, maar nu omspeeld door een voorzichtig hoopvolle violoncello piccolo; Bach of zijn bewerker nam dit deel op in de zogenoemde Schübler-Choräle. Pas in het vierde deel, een basrecitatief, wordt de tekstdichter concreet met een waarschuwende verwijzing naar het bijbelboek Openbaring: blijf zondigen en God zal zijn licht wegnemen. De tenor verklankt dan met schrijnende stappen het mulle, ongemakkelijke pad van de zonde afgezet tegen het glanzende licht, waarop het koor besluit met een kort gebed in de vorm van couplet uit het Lutherlied Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort.